اَرَس؛ نماد مظلومیت حیات وحش ایران

به گزارش مجله خبری نگار، «ارس» توله پلنگ ایرانی است که در سال ۱۳۹۲ از متخلفان شکار و صید زنده‌گیری شد و در سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷ بود که این گونه ارزشمند که همچنان تنها پلنگ باغ وحش مشهد است، به دلایل نامشخص دچار حملات تشنجی و عصبی شد.

پلنگ ۱۲ ساله ایرانی که آن زمان ۵ سال سن داشت، با حضور تیم تخصصی دامپزشکی و محیط زیست خراسان رضوی مورد عکسبرداری‌های اولیه، سونوگرافی، معاینه کامل و نمونه برداری‌های قرار شد و انجام ام. آر. آی نیز گام دوم تشخیص بیماری این پلنگ بود که صورت گرفت.

این گونه چندین سال است که سیر درمانش زیر نظر جدی دامپزشکان متخصص و دانشکده دامپزشکی دانشگاه فردوسی مشهد در جریان است.

ابهام در پرونده پزشکی این پلنگ جوان در باغ وحش مشهد، شرایط، محیط نگهداری و فضای زندگی گونه‌های جانوری در این مجموعه، مشکلات و ضعف‌های تغذیه و بهداشت محیط زیست جانوران در کنار غیراستاندارد بودن فضا و ضعف جدی مدیریت و کنترل سلامت گونه‌های مختلف بخشی از مشکلات مورد تاکید اساتید صاحبنظر و متخصصان حیات وحش بود.

با بروز این اتفاقات و پیگیری فعالان محیط زیست، سرانجام ارس تحت درمان قرار گرفت. بنا بر نتایج آزمایش‌های تخصصی، ارس درگیر بیماری‌های مختلف کلیوی، کبدی و عفونت شدید است و بیماری اصلی ارس که ابتلای شدید به دیستمپر سگ‌سانان یا CDV است، پیش‌رونده و غیرقابل برگشت است.

علی کشمیری فعال محیط زیست مشهد درباره این پلنگ گفت: ارس اردیبهشت سال ۱۳۹۲ از قاچاقچیان حیات وحش در معامله‌ای صوری خریداری شد و وارد ۱۲ سال از زندگی خود شده و یک پلنگ مسن به حساب می‌آید. این پلنگ بیماری صرع هم داشته و به خاطر همین موضوع بار‌ها دچار تشنج شده است.

وی ادامه داد: تشنج این حیوان ۲ الگوی مختلف داشت، در بعضی موارد ارس قبل از تشنج بصورت غیرقابل کنترل دویده و خود را به موانع اطراف می‎‌زد که احتمال آسیب ناشی از ضربه به حیوان وجود دارد.

این فعال محیط زیست بیان کرد: ۲۱ اسفند ماه سال گذشته دیده شد که ارس یکباره بصورت جانبی زمین گیر شده و توان تحرک ندارد. در همان زمان این موضوع به محیط زیست اطلاع داده شد، چون ارس به صورت امانی از سال ۹۲ در اختیار باغ وحش مشهد قرار گرفته و مسئولیت آن با محیط‌زیست است.

در همان موقع کارشناسان محیط زیست به محل آمده و چندین دامپزشک ارس را دیده و احتمال دادند آسیب جزئی بوده و به زودی این حیوان خوب شود. 

کشمیری افزود:این چند روز فرصت دادن عملاً طول کشید و به تعطیلات عید برخورد کرد و بعد از ۲۷ روز، در ۱۹ فروردین یک تیم کامل دامپزشکی به آنجا آمد و عکس از دست تهیه کردند. همان موقع مشخص شد که بازوی چپ ارس دچار شکستگی شده است، اما این خبر در ۹ اردیبهشت اعلام شد.

وی تصریح کرد: در عکس‌ها دست چپ ارس دچار شکستگی شده است ولی گفته شد که ارس دچار لنگش تداوم دار شده است، اما این موضوع به علت اینکه من خود همیشه ارس را دیده‌ام حقیقت نذارد و ارس هیچ لنگشی نداشته است، اما احتمال داده شده به علت تشنج خود را به جایی زده است و دستش دچار مشکل شده است.

کشمیری افزود:دامپزشکان با ۲ ریسک در باره ارس روبرو بودند. یک مورد سن بالای ارس بیماری صرع بود که ریسک بیهوشی جهت جراحی را افزایش می‌داد.

ریسک دوم عوارض ناشی از انجام ندادن جراحی و پیامد‌های حاصل از آن بود. با شرایط پیش‌آمده تاکنون نه اقدام درمانی برای شکستگی بازو این پلنگ انجام شده و نه رویکرد سازمان حفاظت محیط زیست در قبال آن مشخص شده است.

اتفاقی که افتاد اینها هیچ کاری برای ارس نکردندو هنوز هم اعلام نکردند چه رویکردی دارند. 

این فعال محیط زیست گفت: باید سازمان محیط زیست تصمیم بگیرد که چه کاری می‌خواهد انجام دهد. ارس در حال حاضر در فضای کوچکتری است و عموم مردم نمی‌توانند او را ببینند و نمی‌تواند درست راه برود.

وی درباره جوش خوردن استخوان گفت: در حال حاضر احتمالا بافت ترمیمی در محل شکستگی شکل گرفته، اما مشخص نیست که آیا ارس در ادامه توان راه رفتن خود را بدست خواهد آورد یا خیر؟ 

در حال حاضر تهیه عکس مجدد از بازو ارس به روند تشخیص و درمان کمک خواهد کرد. باید سازمان حفاظت محیط زیست تصمیم بگیرد که چه کاری می‌خواهد انجام دهد.

کشمیری درباره صرع ارس گفت: این حیوان نمادی ازمظلومیت حیات وحش ایران است، اتفاقات بیشماری که ناخوشایندبوده برای این حیوان افتاده است، کشته شدن مادر در ۲ ماهگی، جدا شدن از طبیعت، در اسارت مورد حمله با ضربات چوب قرار می‌گیرد، یک بار از پشت خودرو قاچاقچیان به پایین پرتاب می‌شود و بعد هم رنج زندگی همیشگی در اسارت را تجربه می‌کند، این حیوان تمام اتفاقت ناخوشایند را در زندگی می‌بیند.

این فعال محیط زیست گفت: این محیط زیست است که باید برای ادامه درمان ارس تصمیم بگیرد.

گفتنی است؛ شکار غیرمجاز پلنگ و همچنین قرار دادن لاشه‌های مسموم مهمترین عوامل از بین رفتن این گربه‌سان در ایران به شمار می‌رود. این روز‌ها متأسفانه از گوشه و کنار اخباری درباره از بین رفتن پلنگ شنیده می‌شود که لزوم نگهداری دقیق‌تر از این گونه را یادآوری می‌کند.

پلنگ بزرگترین گربه‌سان دنیا است که در ارتفاعات بلند کوهستانی زندگی می‌کند، این حیوان زیبا در اکثر مناطق ایران زیست می‌کند و در فهرست جانوران «در معرض خطر انقراض» آی‌یوسی‌ان قرار دارد.

پلنگ یکی از ۳۷ گونه گربه‌سان دنیا محسوب می‌شود و اعضای این خانواده در تمام نقاط جهان به جز استرالیا، قطب شمال و قطب جنوب زندگی می‌کنند. پلنگ ایرانی با نام علمی (Panther pardus saxicolor) بزرگ جثه‌ترین پلنگ دنیاست که تنوع غذایی و زیستگاهی گسترده‌ای دارد.